Παγκόσμια Ημέρα Τόνου, 2
Μαΐου
Η
Παγκόσμια Ημέρα Τόνου γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 2 Μαΐου, όχι όμως για να
προκαλέσει την κατανάλωση περισσότερων τόνων, αλλά για να προσελκύσει την
προσοχή σε αυτό το πολύτιμο είδος που απειλείται λόγω της μεγάλης ζήτησης που
παρουσιάζει και να προωθήσει πιο βιώσιμες αλιευτικές πρακτικές. Διαβάζοντας τις
παρακάτω πληροφορίες, ελπίζουμε να συμφωνήσετε στο τέλος ότι είναι αναγκαία!
Οι τόνοι είναι μεγάλα θερμόαιμα ψάρια, μπορούν δηλαδή να αυξήσουν τη θερμοκρασία του σώματός τους σε μεγαλύτερη
τιμή από το νερό που τα περιβάλλει και με αυτό το τρόπο να ζήσουν σε ψυχρές
θάλασσες. Έχουν τη δυνατότητα να πηδήξουν ψηλά πάνω από το νερό, ταξιδεύουν σε
μεγάλα κοπάδια, ενώ είναι γνωστό ότι συνεργάζονται με δελφίνια για την προστασία
τους από καρχαρίες. Το κρέας τους είναι κόκκινο, σε αντίθεση με των άλλων
ψαριών που είναι λευκό. Αυτό οφείλεται στη παρουσία μυοσφαιρίνης, μιας πρωτεΐνης που υπάρχει σε αφθονία στους
τόνους και μεταφέρει οξυγόνο στους μύες του.
Το σώμα τους μοιάζει με τορπίλη
και είναι εκπληκτικοί κολυμβητές φτιαγμένοι και για μαραθώνιο αλλά και για
αγώνες ταχύτητας, καθώς τα τρία τέταρτα του βάρους τους είναι μύες και έχουν
πολύ ισχυρή καρδιά. Μπορούν να αναπτύξουν ταχύτητες ως και 70 χλμ / ώρα για
μικρά χρονικά διαστήματα, ενώ χάρη στην ισχυρή καρδιά τους, στο σχετικά θερμό
αίμα τους και στα εξαιρετικά μεγάλα βράγχια τους, ανακτούν τις δυνάμεις που
χάνουν περίπου δέκα φορές γρηγορότερα από οποιοδήποτε άλλο ψάρι. Οι εκπληκτικές
αυτές ιδιότητες τους επιτρέπουν να διασχίσουν ολόκληρο τον Ατλαντικό σε 30
ημέρες ταξιδεύοντας με ταχύτητα 25 χλμ/ώρα, ενώ οι ψαράδες τους κατατάσσουν
ανάμεσα στα μεγαλύτερα τρόπαια.
Το χρώμα του σώματός τους,
παρέχει εξαιρετική κάλυψη στο νερό. Η ράχη τους έχει σκούρο μπλε χρώμα, όπως ο
πυθμένας του ωκεανού με αποτέλεσμα να μη διακρίνονται εύκολα όταν παρατηρούνται
από ψηλά, ενώ η κοιλιά τους με το ασημί-λευκό χρώμα δεν ξεχωρίζει από την
επιφάνεια του ωκεανού όταν παρατηρούνται από χαμηλά. Είναι σαρκοφάγα και τρέφονται με διαφορετικούς
τύπους ψαριών (σκουμπρί, ρέγγα, μπακαλιάρος), με καλαμάρια και καρκινοειδή. Αναζητούν την τροφή τους κοντά στην επιφάνεια
της θάλασσας αλλά και σε μεγάλα βάθη, πραγματοποιώντας βουτιές μέχρι και 1.000
μέτρα.
Ο ερυθρός ή κόκκινος τόνος του
Ατλαντικού είναι το μεγαλύτερο είδος και ένα από τα μεγαλύτερα ψάρια με οστέινο
σκελετό. Είναι γνωστός επίσης ως τόνος με γαλάζια πτερύγια, κυανόπτερος ή
μαγιάτικο και τον συναντάμε ακόμα και στη Μεσόγειο. Το βάρος του μπορεί να
φτάσει τα 450 κιλά και λόγω της δύναμης και της ταχύτητάς του κατατάσσεται
στους κορυφαίους θηρευτές του ωκεανού.
Ο τόνος και τα είδη που
μοιάζουν με αυτόν είναι πολύ σημαντικά οικονομικά - τόσο στις ανεπτυγμένες όσο
και στις αναπτυσσόμενες χώρες - και μια σημαντική πηγή τροφής, ειδικά για την
Ιαπωνία που το χρησιμοποιούν ευρέως για την παραγωγή σούσι. Δυστυχώς για τον
τόνο, το κρέας του είναι περιζήτητο παγκοσμίως, λόγω της υψηλής θρεπτικής του
αξίας, καθώς είναι μια εξαιρετική πηγή πρωτεϊνών, φωσφόρου, καλίου, ιωδίου,
μαγνησίου, σεληνίου, βιταμινών Β1, Β2, Β3, Β6, Β12 και D, είναι ιδιαίτερα πολύτιμο όσον αφορά τις αντιοξειδωτικές του ιδιότητες
και περιέχει μεγάλες ποσότητες ωμέγα-3 λιπαρών οξέων.
Οφέλη για την υγεία μας από την κατανάλωση τόνου:
- Μειώνει την εμφάνιση
καρδιαγγειακών παθήσεων, την αρτηριακή πίεση και τα επίπεδα χοληστερόλης στο
αίμα.
- Βοηθάει στην απώλεια βάρους.
- Ενισχύει το ανοσοποιητικό
σύστημα.
- Αυξάνει την ενέργεια.
- Διατηρεί την υγεία του
δέρματος.
- Προλαμβάνει τον καρκίνο.
- Προστατεύει από διάφορες
ασθένειες των νεφρών.
Ως αποτέλεσμα των εκπληκτικών
ιδιοτήτων του τόνου για την υγεία μας, τα ψάρια αυτά απειλούνται σημαντικά από
την υπεραλίευση, καθώς αλιεύονται ετησίως περίπου 7 εκατομμύρια τόνοι τόνου και
τύπου τόνου. Τα είδη αυτά αντιπροσωπεύουν το 20% της αξίας όλων των θαλάσσιων
αλιευμάτων και πάνω από το 8% όλων των θαλασσινών που εμπορεύονται παγκοσμίως.
Για να αντιμετωπιστεί η μείωση
των αποθεμάτων τόνου που προκύπτει από την υπεραλίευση στους ωκεανούς του
κόσμου, είναι επείγουσα ανάγκη να ενημερωθούμε όλοι για τη βιώσιμη αλιεία, την
αλιεία που δεν θέτει σε κίνδυνο την αναπαραγωγή των ιχθυοαποθεμάτων και το
περιβάλλον και ταυτόχρονα εξασφαλίζει καλές ψαριές στα δίχτυα των ψαράδων.
Καθώς τα αποθέματα ψαριών στους
ωκεανούς δεν είναι ανεξάντλητα πρέπει:
- Να απαιτούμε να μάθουμε
περισσότερα για τα ψάρια που αγοράζουμε. Είναι τα αποθέματά τους σε αφθονία ή
απειλούνται; Από πού προέρχονται και πώς αλιεύτηκαν;
- Να καταναλώνουμε διαφορετικά
είδη ψαριών. Αν αγοράζουμε συνέχεια το ίδιο ψάρι, η αυξημένη ζήτηση που
παρουσιάζει μπορεί να το οδηγήσει σε υπεραλίευση, όπως συμβαίνει με τον τόνο.
Αντιθέτως, αν προτιμάμε λιγότερο γνωστά και διαφορετικά ψάρια ανακαλύπτουμε
νέες γεύσεις και συμβάλλουμε στην προστασία των ιχθυοαποθεμάτων.
- Να μην καταναλώνουμε ψάρια
μικρής ηλικίας που δεν έχουν το σωστό μέγεθος, είδη που κινδυνεύουν με
εξαφάνιση και ψάρια κατά την περίοδο της αναπαραγωγής τους.
Πραγματοποιήστε τη
Δραστηριότητα 4 του Προγράμματος, γίνετε για λίγο δημοσιογράφοι για να πάρετε
μια φανταστική συνέντευξη από έναν τόνο. Ρωτήστε τον πού ζει, τι τρώει, ποια
είναι τα φυσικά χαρακτηριστικά του και αν αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα που
δυσκολεύει την επιβίωσή του. Δώστε του φωνή για να μεταφέρει ένα μήνυμα στην κοινωνία
των ανθρώπων και μοιραστείτε αυτή τη συνέντευξη με την Παιδική HELMEPA και την οικογένειά
σας.
Πηγές